Północno-wschodni odcinek granicy w czasach pierwszych Piastów był dość specyficzny. Na północ od Mazowsza żyli Prusowie, a na północny wschód Jaćwingowie. Były to plemiona bałtyjskie (spokrewnione z Litwinami i Łotyszami) wciąż wyznające swoją wiarę pogańską. Od ziem polskich oddzielał ich pas puszcz i lasów. Granica wówczas nie była wyraźną linią, a szersze bądź węższe pogranicze było prawie niezamieszkane.

Nie zawsze tam jednak panował spokój, nieraz dochodziło do zbrojnych starć. Nasi władcy myśleli o przyłączeniu jakichś terenów. Sąsiedzi dokonywali wypadów na Mazowsze i inne pobliskie ziemie często w celach rabunkowych.

Nasza opowieść dotyczy jednej z wypraw Bolesława Szczodrego (Śmiałego). Wyruszył on w kierunku uciążliwych Jaćwingów. Jechał przez puszczę. Konie zapadały się w częstych tam bagnach. Do dzisiaj możemy je w tej... 

Imię Siemowit w piastowskiej gałęzi książąt mazowieckich było popularne. Pierwszym był jeden z synów znanego księcia Konrada I Mazowieckiego. Na jego dworze pewnie znana była kronika Anonima zwanego Gallem, i nadając imiona synom książę sięgnął do dawnych antenatów: Siemomysła (ojca Mieszka I) i Siemowita (pradziada Mieszka I).

Pośród wielu książąt na Mazowszu Siemowit IV nie miał sobie równego. Był młodszym z synów Siemowita III i jego pierwszej żony Eufemii. Młodość spędzał na dworze ojca w Płocku. Towarzyszami zabaw, a potem dorastania, byli przeważnie synowie mazowieckich dostojników państwowych. Tak kształtowały się zażyłości i przyjaźnie z późniejszymi rycerzami Księstwa Mazowieckiego. Siemowit IV podobnie jak brat Janusz I (zwany Starszym) otrzymał od ojca jeszcze za jego życia dzielnicę pod zarząd. Po jego śmierci został władcą zachodniej części Mazowsza ze... 

Zarazy pojawiały się w dziejach wielokrotnie. Epidemie, które niosły śmiertelne żniwo, zawsze budziły wyjątkową grozę wśród ludności. Taką też chorobą była cholera. Strach ogarniał ludzi. Nie radzono sobie z zarazami, nie znano ich źródła, kojarzono z rozprze­strzeniającym się złym, niezdrowym powietrzem. W starych, mających parę wieków suplikacjach (z łaciny: suplicatio - błaganie) jedna z próśb brzmi: Od powietrza, głodu, ognia i wojny wybaw nas Panie. Szeroko rozprze­strzeniające się choroby nazywano również morowym powietrzem. 

Wiemy o zarazach, które docierały do Sierpca w ubiegłych stuleciach. Szalejąca w 1483 roku epidemia dżumy określana jako morowe powietrze znana jest nam z przekazów dotyczących sierpeckiego sanktuarium maryjnego. W dziejach Sierpca odnotowano kolejne inwazje rozprze­strzeniających się... 

Był rok 1655. 19 lipca Szwecja formalnie wypowiedziała wojnę Rzeczypospolitej. 21 lipca wojska szwedzkie wkroczyły do Wielkopolski, na Kurlandię i Żmudź. Była to kontynuacja wcześniejszych wojen polsko-szwe­dzkich, w których genezie leżała polityka dynastyczna Wazów zasiadających na tronach polskim i szwedzkim. W tym czasie w Rzeczypospolitej panował król Jan Kazimierz, a w Szwecji Karol X Gustaw z dynastii Wittelsbachów, syn Katarzyny Wazówny. Szwedzi mieli silną pozycję na wybrzeżach Bałtyku oraz wielką chęć zdobywania łupów i podboju kolejnych ziem. Bałtyk mógłby stać się ich morzem wewnętrznym. Na drodze do sukcesu stały Rzeczypospolita i Rosja rywalizujące ze sobą o Inflanty, którymi zainteresowana była również Szwecja. Skandynawscy sąsiedzi uznali, że najlepiej rozpocząć od pokonania wyczerpanej wojnami Rzeczypospolitej Obojga... 

Pierwsza legenda.

Trzej znaczni i możni mężowie wywodzący się domu książęcego dawnych Prusów podbitych przez Krzyżaków doznawali wrogości od mistrza krzyżackiego. Posprzedawali swoje dobra. Żony i dzieci oraz skarby wysłali do Polski. Sami zaś zebrawszy się w gromadę najechali mistrza i jego podkomendnych, a mistrza i dwóch komturów zabili. Dzielni Prusowie opuścili swój kraj i osiedli w Polsce w różnych województwach, gdzie pokupowali sobie majętności. Herby ich uległy różnym odmianom, wszak biorąc sobie za żony miejscowe dziedziczki przyjmowali, dla ich upamiętniania, do swoich herbów niektóre ich znaki herbowe.

Druga legenda.

Po męczeńskiej śmierci świętego Wojciecha w 997 roku wielu Prusów przybyło do Polski i przyjęło chrze­ścijaństwo. Wśród nich było trzech książąt. Nosili w herbie znak półtorakrzyża....