|
|
Gawędy przy darciu pierza |
Wieści znad Bugu i sen proboszcza |
2024-10-02 |
Każdy wie, że rzeka Bug płynie dość daleko od naszych zachodnich peryferii Mazowsza. I nie chodzi nam o tę część rzeki, gdzie już w okolicach Serocka między Warszawą i Pułtuskiem łączy się ona z Narwią i wkrótce wraz z nią wpada do Wisły. Przenieśmy się dalej, nad jej środkowy bieg będący dzisiaj linią graniczną Polski i Ukrainy. W czasach Rzeczypospolitej królewskiej była w środku kraju. Obszar ten to Ziemia Bełska o długiej i ciekawej historii, która w czasach jeszcze dawniejszych niż nasza opowieść należała przez kilkadziesiąt lat do książąt mazowieckich. Odwiedzimy położony tam Kryłów, ongiś urocze miasteczko, a dzisiaj pograniczna nadbużańska wioska. Cóż nas do tego skłania? Okazuje się, że w II połowie XVIII wieku Kryłów był własnością Jeżewskich, znanych nam dziedziców dóbr rościszewskich.... |
Herb Cholewa |
2024-02-17 |
Północno-wschodni odcinek granicy w czasach pierwszych Piastów był dość specyficzny. Na północ od Mazowsza żyli Prusowie, a na północny wschód Jaćwingowie. Były to plemiona bałtyjskie (spokrewnione z Litwinami i Łotyszami) wciąż wyznające swoją wiarę pogańską. Od ziem polskich oddzielał ich pas puszcz i lasów. Granica wówczas nie była wyraźną linią, a szersze bądź węższe pogranicze było prawie niezamieszkane. Nie zawsze tam jednak panował spokój, nieraz dochodziło do zbrojnych starć. Nasi władcy myśleli o przyłączeniu jakichś terenów. Sąsiedzi dokonywali wypadów na Mazowsze i inne pobliskie ziemie często w celach rabunkowych. Nasza opowieść dotyczy jednej z wypraw Bolesława Szczodrego (Śmiałego). Wyruszył on w kierunku uciążliwych Jaćwingów. Jechał przez puszczę. Konie zapadały się w częstych tam bagnach. Do dzisiaj możemy je w tej... |
Siemowit IV prawie królem |
2023-12-19 |
Imię Siemowit w piastowskiej gałęzi książąt mazowieckich było popularne. Pierwszym był jeden z synów znanego księcia Konrada I Mazowieckiego. Na jego dworze pewnie znana była kronika Anonima zwanego Gallem, i nadając imiona synom książę sięgnął do dawnych antenatów: Siemomysła (ojca Mieszka I) i Siemowita (pradziada Mieszka I). Pośród wielu książąt na Mazowszu Siemowit IV nie miał sobie równego. Był młodszym z synów Siemowita III i jego pierwszej żony Eufemii. Młodość spędzał na dworze ojca w Płocku. Towarzyszami zabaw, a potem dorastania, byli przeważnie synowie mazowieckich dostojników państwowych. Tak kształtowały się zażyłości i przyjaźnie z późniejszymi rycerzami Księstwa Mazowieckiego. Siemowit IV podobnie jak brat Janusz I (zwany Starszym) otrzymał od ojca jeszcze za jego życia dzielnicę pod zarząd. Po jego śmierci został władcą zachodniej części Mazowsza ze... |
Cholera i inne zarazy |
2023-08-14 |
Zarazy pojawiały się w dziejach wielokrotnie. Epidemie, które niosły śmiertelne żniwo, zawsze budziły wyjątkową grozę wśród ludności. Taką też chorobą była cholera. Strach ogarniał ludzi. Nie radzono sobie z zarazami, nie znano ich źródła, kojarzono z rozprzestrzeniającym się złym, niezdrowym powietrzem. W starych, mających parę wieków suplikacjach (z łaciny: suplicatio - błaganie) jedna z próśb brzmi: Od powietrza, głodu, ognia i wojny wybaw nas Panie. Szeroko rozprzestrzeniające się choroby nazywano również morowym powietrzem. Wiemy o zarazach, które docierały do Sierpca w ubiegłych stuleciach. Szalejąca w 1483 roku epidemia dżumy określana jako morowe powietrze znana jest nam z przekazów dotyczących sierpeckiego sanktuarium maryjnego. W dziejach Sierpca odnotowano kolejne inwazje rozprzestrzeniających się masowo chorób. ... |
Potop szwedzki i ukryte skrwileńskie skarby |
2023-07-17 |
Był rok 1655. 19 lipca Szwecja formalnie wypowiedziała wojnę Rzeczypospolitej. 21 lipca wojska szwedzkie wkroczyły do Wielkopolski, na Kurlandię i Żmudź. Była to kontynuacja wcześniejszych wojen polsko-szwedzkich, w których genezie leżała polityka dynastyczna Wazów zasiadających na tronach polskim i szwedzkim. W tym czasie w Rzeczypospolitej panował król Jan Kazimierz, a w Szwecji Karol X Gustaw z dynastii Wittelsbachów, syn Katarzyny Wazówny. Szwedzi mieli silną pozycję na wybrzeżach Bałtyku oraz wielką chęć zdobywania łupów i podboju kolejnych ziem. Bałtyk mógłby stać się ich morzem wewnętrznym. Na drodze do sukcesu stały Rzeczypospolita i Rosja rywalizujące ze sobą o Inflanty, którymi zainteresowana była również Szwecja. Skandynawscy sąsiedzi uznali, że najlepiej rozpocząć od pokonania wyczerpanej wojnami Rzeczypospolitej Obojga Narodów.... |
Inne gawędy:
|
|