Trzysta pięćdziesiąt lat temu w pobliskiej parafii Łęg było wyjątkowo uroczyste wesele. W wiosce stoi stary liczący sześć wieków kościół pod wezwaniem świętej Katarzyny. Zbudowany z cegły, wyróżniający się nawet dzisiaj wysokością, okazałą bryłą i kunsztem budowy. Gdy staniemy przed monumentalną fasadą, przed głównym wejściem do kościoła, możemy zobaczyć ciekawostkę. U góry na wysokości około siedmiu metrów, pośród czerwonych cegieł, umieszczona jest niewielka biała kamienna płaskorzeźba przedstawiająca czyjąś twarz. Tradycja głosi, że tak upamiętniono jednego z budowniczych kościoła, który spadł z rusztowania i poniósł śmierć.   

Przed wiekami wokół stały drewniane, kryte słomą chałupiny. Były też w okolicznych wioskach niewielkie dworki drobnej szlachty, także drewniane, chociaż solidniejsze i gustowniejsze od chłopskich chałup.... 

Każdy wie, że rzeka Bug płynie dość daleko od naszych zachodnich peryferii Mazowsza. I nie chodzi nam o tę część rzeki, gdzie już w okolicach Serocka między Warszawą i Pułtuskiem łączy się ona z Narwią i wkrótce wraz z nią wpada do Wisły. Przenieśmy się dalej, nad jej środkowy bieg będący dzisiaj linią graniczną Polski i Ukrainy. W czasach Rzeczypospolitej królewskiej była w środku kraju. Obszar ten to Ziemia Bełska o długiej i ciekawej historii, która w czasach jeszcze dawniejszych niż nasza opowieść należała przez kilkadziesiąt lat do książąt mazowieckich. Odwiedzimy położony tam Kryłów, ongiś urocze miasteczko, a dzisiaj pograniczna nadbużańska wioska. Cóż nas do tego skłania?

Okazuje się, że w II połowie XVIII wieku Kryłów był własnością Jeżewskich, znanych nam dziedziców dóbr rościszewskich.... 

Północno-wschodni odcinek granicy w czasach pierwszych Piastów był dość specyficzny. Na północ od Mazowsza żyli Prusowie, a na północny wschód Jaćwingowie. Były to plemiona bałtyjskie (spokrewnione z Litwinami i Łotyszami) wciąż wyznające swoją wiarę pogańską. Od ziem polskich oddzielał ich pas puszcz i lasów. Granica wówczas nie była wyraźną linią, a szersze bądź węższe pogranicze było prawie niezamieszkane.

Nie zawsze tam jednak panował spokój, nieraz dochodziło do zbrojnych starć. Nasi władcy myśleli o przyłączeniu jakichś terenów. Sąsiedzi dokonywali wypadów na Mazowsze i inne pobliskie ziemie często w celach rabunkowych.

Nasza opowieść dotyczy jednej z wypraw Bolesława Szczodrego (Śmiałego). Wyruszył on w kierunku uciążliwych Jaćwingów. Jechał przez puszczę. Konie zapadały się w częstych tam bagnach. Do dzisiaj możemy je w tej... 

Imię Siemowit w piastowskiej gałęzi książąt mazowieckich było popularne. Pierwszym był jeden z synów znanego księcia Konrada I Mazowieckiego. Na jego dworze pewnie znana była kronika Anonima zwanego Gallem, i nadając imiona synom książę sięgnął do dawnych antenatów: Siemomysła (ojca Mieszka I) i Siemowita (pradziada Mieszka I).

Pośród wielu książąt na Mazowszu Siemowit IV nie miał sobie równego. Był młodszym z synów Siemowita III i jego pierwszej żony Eufemii. Młodość spędzał na dworze ojca w Płocku. Towarzyszami zabaw, a potem dorastania, byli przeważnie synowie mazowieckich dostojników państwowych. Tak kształtowały się zażyłości i przyjaźnie z późniejszymi rycerzami Księstwa Mazowieckiego. Siemowit IV podobnie jak brat Janusz I (zwany Starszym) otrzymał od ojca jeszcze za jego życia dzielnicę pod zarząd. Po jego śmierci został władcą zachodniej części Mazowsza ze... 

Zarazy pojawiały się w dziejach wielokrotnie. Epidemie, które niosły śmiertelne żniwo, zawsze budziły wyjątkową grozę wśród ludności. Taką też chorobą była cholera. Strach ogarniał ludzi. Nie radzono sobie z zarazami, nie znano ich źródła, kojarzono z rozprzestrzeniającym się złym, niezdrowym powietrzem. W starych, mających parę wieków suplikacjach (z łaciny: suplicatio - błaganie) jedna z próśb brzmi: Od powietrza, głodu, ognia i wojny wybaw nas Panie. Szeroko rozprzestrzeniające się choroby nazywano również morowym powietrzem. 

Wiemy o zarazach, które docierały do Sierpca w ubiegłych stuleciach. Szalejąca w 1483 roku epidemia dżumy określana jako morowe powietrze znana jest nam z przekazów dotyczących sierpeckiego sanktuarium maryjnego. W dziejach Sierpca odnotowano kolejne inwazje rozprzestrzeniających się masowo chorób.