|
| Instalacja "Pomnik Chłopa" autorstwa Daniela Rycharskiego stanęła na skwerze w pobliżu dawnej żydowskiej synagogi. Ma upamiętnić spalenie obiektu w 1939 r. To artystyczny manifest o moralnej potrzebie współdziałania dla zagrożonych i dyskryminowanych, kwiecień 2018 r. |
|
Pomnik Chłopa to mobilny monument inspirowany grafiką autorstwa Albrechta Durera przedstawiającą niemożliwy do wykonania i niewygodny w ówczesnych warunkach politycznych projekt upamiętnienia wojen chłopskich z początku XVI wieku. Choć zainspirowany przeszłością, powstał jako pomnik dotyczący współczesności, jako artystyczna wypowiedź na temat określonego społecznego kontekstu i problemów w Polsce po 1989 roku.
Proces projektowania pomnika odbywał się we wsiach Kurówko i Gorzewo na północnym Mazowszu, przy współudziale wielu osób aktywnie zaangażowanych w działania artystyczne Daniela Rycharskiego. Pomnik jest wyrazem lokalnej tradycji przeróbki, recyklingu starych części maszyn i urządzeń dokonującej się dzięki sprawności i pomysłom tutejszych majstrów. Możliwość przeróbki, zmiany czy nadbudowy jest charakterystyczna dla tego obiektu, który często wraz ze zmianą miejsca zmienia swój wygląd. Sposób jego funkcjonowania przypomina pielgrzymkę szczególnego obiektu przejmowanego z rąk do rąk, od traktoru do traktoru, przemierzającego poszczególne miasta i wsie podczas swojej podróży. Podczas tych podróży pełnić może funkcję mobilnej trybuny, z której da się zabrać głos.
Obecnie Pomnik posiada już własną historię zapisaną w trasach swoich przejazdów, w wydarzeniach, w których brał udział, relacjach i reakcjach jakie wytworzyły się podczas jego obecności w wielu wsiach i miastach. Od momentu odsłonięcia w 2015 roku odbył podróż po Mazowszu, Małopolsce, prezentowany był w centrum Warszawy czy Lublina. Podczas tych wydarzeń był próbą artykulacji oddolnego głosu w popularnych ostatnimi czasy w Polsce dyskusjach o innej, ludowej historii Polski. Traktowany jako transparent służył do zapisywania na nim haseł czy postulatów. Dedykowany problematyce wykluczenia na wsi; widoczności i niewidoczności różnych grup niemieszczących się w stereotypowym wyobrażeniu prowincji dotykał tematu samotności i braku akceptacji.
W kontekście Sierpca pomnik pojawia się w miejscu dawnej synagogi, w przestrzeni związanej z nieistniejącą już wspólnotą żydowską. Spalony w 1939 budynek symbolicznie reprezentować może ten brak naszych dawnych sąsiadów, którym nikt nie mógł wówczas pomóc w gaszeniu domu modlitwy. Nowa odsłona pomnika zainspirowana kolorem charakterystycznym dla straży pożarnej wykorzystuje prawdziwy sprzęt ratowniczy zniszczony w trakcie akcji niesienia bezinteresownej pomocy komukolwiek. W ten sposób chcemy stworzyć nie tylko obiekt przypominający o historycznym wydarzeniu, ale również swoisty manifest o moralnej potrzebie współdziałania dla zagrożonych i dyskryminowanych. Jest to praca o historii ratowniczej, zachęcie do udzielania pomocy człowiekowi "jakiemukolwiek" czyli każdemu z nas - bez względu na jago pochodzenie czy tożsamość lub orientacje - przez kogokolwiek, również każdego z nas. To potencjalnie pomnik kogoś, kogo znamy, kto jest wśród nas.
Ustawiony przy miejscu dawnej synagogi tymczasowy pomnik jest pierwszym elementem projektu Daniela Rycharskiego, którego dalsza część zostanie zaprezentowania 27 kwietnia na tzw. "Jeziórkach" i znajdującej się na nich wyspie. Działania te starają się prowokować refleksję na temat przeszłych historii związanych z konkretnymi miejscami i łączyć je ze współczesnymi problemami nienawiści, niechęci czy dyskryminacji. Projekt powstaje we współpracy z Urzędem Miasta w Sierpcu, Strażą Pożarną oraz Pracownią Dokumentacji Dziejów Miasta. Ponadto uczniowie Gimnazjum i Liceum Leonium wezmą udział w warsztatach na temat sztuki współczesnej poprzedzających otwarcia.
Autor: Daniel Rycharski
Kurator: Szymon Maliborski
Współpraca: Dawid Gospodarek
