Na ratunek wzgórza klasztornego - konferencja naukowa poświęcona ważkiemu problemowi sierpeckiej perły architektonicznej - 19.06.2013 r.

Zarząd Sierpeckiego Oddziału TNP wraz z Przewodniczącą dr Henryką Piekarską uhonorowaną portretem namalowanym przez Halinę Nasiłowską-Szałecką, 19.06.2013 r.

Prelegenci konferencji naukowej: prof. dr Franciszek Midura i mgr Jan Rzeszotarski.

Prelegenci konferencji naukowej: dr Henryka Piekarska i dr Grzegorz Wąsiewski.

Prelegenci konferencji naukowej: mgr Ewa Jaszczak i mgr inż. Jerzy Babecki.

Dyskusję po wykładach rozpoczął ksiądz dziekan Andrzej Więckowski.

Konferencji towarzyszyła wystawa obrazów z prywatnej kolekcji, przedstawiających omawiane podczas konferencji zabytkowe i atrakcyjne turystycznie miejsca w Sierpcu.

Sympozjum z udziałem członków Sierpeckiego Oddziału TNP i zaproszonych gości przygotowane zostało w sali konferencyjnej Muzeum Wsi Mazowieckiej. Gości powitała Przewodnicząca Oddziału dr Henryka Piekarska zaś prowadzącymi część wykładowo-dyskusyjną zostali członkowie TNP: Bożena Wysocka i dr Kajetan Dobrosielski.

Konferencję otworzył wykład prof. dr. Franciszka Midury, społecznika, przewodniczącego rad naukowych muzeów, specjalisty w zakresie muzealnictwa, sztuki ludowej i społecznej opieki nad zabytkami, autora cennych publikacji książkowych i artykułów. Profesor dokonał przeglądu ważniejszych walorów turystycznych subregionu Mazowsza Północno-Zachodniego wraz z uwzględnieniem na tym tle atrakcji turystycznych Sierpca.

Omówienia i prezentacji wartości zabytkowych sierpeckich kościołów podjęli się w dalszej części sesji dr Henryka Piekarska i dr Grzegorz Wąsiewski.

Zdecydowanie najbardziej porywająca część konferencji nastąpiła po przerwie, gdy przedmiotem wykładów i ożywionej dyskusji stał się kościół pw. Wniebowzięcia NMP w Sierpcu na wzgórzu Loret, a właściwie grożąca mu katastrofa budowlana.

Jako pierwsza głos zabrała mgr Ewa Jaszczak, Wojewódzki Konserwator Zabytków w Płocku. W zwięzły i rzeczowy sposób omówiła historię postępujących zniszczeń klasztornego wzgórza, wpływ niekorzystnych zjawisk na obsuwanie się skarpy, badania geologiczno-inżynierskie prowadzone na przestrzeni lat na wzgórzu. Konserwator przedstawiła genezę przesuwania się muru oporowego w kierunku ulicy Wojska Polskiego, która jej zdaniem powinna być całkowicie wyłączona z ruchu (wniosek w tej sprawie złożyła do władz powiatu). Podczas wykładu padły też zagadnienia związane ze specjalistycznymi pomiarami murów kościoła, które wykazały liczne rysy (niektóre z nich w ciągu 9 miesięcy powiększyły się o 200%). Tym samym potwierdziły się obawy specjalistów odnośnie tego, że południowo-zachodniemu fragmentowi kościoła grozi zawalenie się w regionie osuwiska. W wypowiedzi pani konserwator padły też zagadnienia związane ze środkami finansowymi na opracowanie licznych ekspertyz i zabezpieczenie skarpy. Ekspertka swoje przemówienie zakończyła mało optymistycznym zdaniem, że sytuacja wzgórza pogarsza się z dnia na dzień. Możemy mówić o ogromnym szczęściu, że niedawna nawałnica, która przeszła nad Warszawą, minęła Sierpc. Gdyby tak się nie stało, mogłoby dojść do tragedii.

O wybranych aspektach technicznych związanych ze wzmocnieniem wzgórza klasztornego mówił natomiast mgr inż. Jerzy Babecki. Fachowiec zapewnił, że skarpa klasztorna od strony południowej nie stanowi zagrożenia - wystarczy dokonać na niej nasadzeń właściwej roślinności, w tym krzewów. Prawdziwe zagrożenie dla zabytkowej budowli stanowi skarpa od strony zachodniej. Potwierdziły to liczne badania specjalistyczne, widać to też "gołym okiem" - odchylenie ściany oporowej w okolicy słupa energetycznego zauważalne jest od wielu lat. Jerzy Babecki swój wykład ilustrował wieloma rysunkami i wykresami. Co istotne, przedstawił sposoby zabezpieczenia wzgórza i wzmocnienia skarpy, wśród których znalazło się m.in. mikropalowanie. Inżynier poinformował, że w ciągu 50 lat powstało około 23 dokumentacji wzgórza klasztornego. Podkreślił tym samym, że nie można dopuścić do sytuacji, że mamy wiedzę o zagrożeniu a nie czynimy konkretnych działań, a w zagrożonym uszkodzeniem kościele i okolicznej skarpie odbywają się nadal kościelne uroczystości z udziałem setek wiernych.

Część wykładową zakończył mgr Jan Rzeszotarski, który zarysował historię sierpeckiego skansenu i przedstawił jego liczne atrakcje (imprezy plenerowe, oferta edukacyjna, ekspozycje stałe i czasowe i wiele innych), które w minionym roku przyciągnęły do MWM 70 tysięcy turystów. Dyrektor skansenu powiedział też o przyszłych inwestycjach, które przedstawiają się imponująco. Już niebawem powstanie w skansenie m.in. centrum kultury wraz z bazą konferencyjną i wypoczynkową, z elementami spa. Istotną przeszkodą dla wzmożonego ruchu turystycznego w skansenie jest brak dobrej drogi dojazdowej od strony ulicy Narutowicza. Jan Rzeszotarski podkreślał, że współczesny turysta jest bardzo wymagający, a niedawny przypadek rezygnacji dużej grupy turystów ze zwiedzania skansenu, tylko dlatego, że nie chcieli poruszać się złą drogą, jest kolejnym dowodem na to, że ulica ta jest jedną z pilniejszych inwestycji samorządu miejskiego.

Część dyskusyjną sesji rozpoczął ksiądz Andrzej Więckowski, który zadał istotne pytanie odnośnie dzwonu klasztornego i wpływu jego ciężaru i drgań na osuwającą się skarpę. Wszelkie obawy rozwiał tu inż. Jerzy Babecki, który powiedział, że ów obiekt i jego codzienne funkcjonowanie nie wpływają na postępowanie osuwiska. Zdzisław Dumowski odniósł się z kolei do prelekcji prof. Franciszka Midury, który podkreślał znaczenie regionu dla kształtowania tożsamości z miejscem zamieszkania i jego kulturą. Prezes TPZS zauważył, że określenie "ziemia sierpecka" funkcjonuje od niedawna. Nie występowało ono w żadnej publikacji sprzed II wojny, a pierwszy oficjalnie użył tego określenia dr Kajetan Dobrosielski w swojej wydanej w 1986 r. książce "Ziemia Sierpecka 1945-1947". Zdzisław Dumowski podkreślił ponadto, że dziedzictwo regionu służy gospodarce, gdyż to właśnie turyści zostawiają w atrakcyjnych turystycznie miejscach swoje pieniądze.

Na konferencji niestety zabrakło kustosza sanktuarium maryjnego a także reprezentacji sióstr benedyktynek, do których obiekt należy. Od obecnych na konferencji sierpeckich władz samorządowych też oczekiwać można było zabrania głosu w istotnych kwestiach będących przedmiotem spotkania, jednak również tego zabrakło w trakcie dyskusji.

Sesję naukową zakończyło przedstawienie przez dr. Kajetana Dobrosielskiego treści uchwały, odzwierciedlającej przedmiot konferencji - czyli apel do władz samorządowych, marszałka województwa i wojewódzkiego konserwatora zabytków o wsparcie zabezpieczenia wzgórza klasztornego. Uchwała przyjęta została przez aklamację.

Miłym akcentem dla przewodniczącej sierpeckiego Oddziału TNP było wręczenie jej przez artystkę malarkę Halinę Nasiłowską-Szałecką portretu - w uznaniu zasług dla lokalnego środowiska i wieloletnią pracę zawodową i społeczną.

Konferencję zamknęła dr Henryka Piekarska, dziękując prelegentom i uczestnikom za udział. Przewodnicząca sierpeckiego Oddziału TNP podkreśliła istotę jednoczenia działań w ratowaniu dziedzictwa kulturowego.

Sesji naukowej towarzyszyła wystawa obrazów z prywatnej kolekcji, przedstawiających omawiane podczas konferencji zabytkowe i atrakcyjne turystycznie miejsca w Sierpcu. Autorami pięknych prac byli: Klaudiusz Kotarski, Zenobia Ogrodzińska z Gostynina, Tadeusz Osiński, Andrzej Pyrko, Wojciech Weber.